Yörenin en iyi kekiğin bu yaylalarda yetiştiğini belirten vatandaşlar, topladıkları kekiği kuruttuktan sonra satışa hazır hale getiriyor.
Göktepe Yaylası’na çıkarak kekik toplayan vatandaşlar, her yıl temmuz kekik topladıklarını kendi ihtiyaçlarını karşıladıklarını, bir çok vatandaşın ise bunu satarak gelir elde ettiğini söyledi.
Kekik toplayan vatandaşlar, kekiği makas veya bıçakla keserek köküne zarar vermeden, gelecek yıllarda yeniden çıkmasına özen gösterdiklerini söylediler.
Akdeniz Üniversitesi’nden emekli olan ve Akseki’de bitki türleri üzerine araştırmalarda bulunan Prof. Dr. Oktay Yeğen, yaptığı açıklamada, üzerinde yoğun olarak çalıştığı bitki türü kekiğin, Türkiye’de en fazla güneşli iklime sahip yüksek rakımlı ve taşlı Toros Dağları’nda yetiştiğini söyledi. Yeğen, dünyada yaklaşık 100 tür kekik yetiştiğini, bunun 33 tür ve değişik varyetelerinin Türkiye’de olduğunu, en iyi kekiğin ise Akseki bölgesinde yetiştiğini belirtti.
En iyi kekik Toros Dağları’nda yetişiyor
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesinden emekli olan ve Akseki’de bitki türleri üzerine araştırma yapan Prof. Dr. Oktay Yeğen ise kekiğin güneşli iklime sahip yüksek rakımlı ve taşlı Toros Dağları’nda yetiştiğini söyledi.
Dünyada yaklaşık 50 çeşit kekik türü yetiştiğini, bunun da 33’ü Türkiye’de, en iyi kekik ise Akseki ve çevresinde bulunduğunu, ihracat için kurutulmuş kekik bitkisinin yağ içeriğinin en az yüzde 2-3 olması, bunun da yüzde 60-70’inin “carvacrol’ olarak isimlendirilen maddeden oluşmasının istendiğini anlatan Yeğen, “Akseki’de özellikle karabaş kekiği yetişmektedir. Bunun Latince ismi “(Thymbra spicata) dır. Bu çok önemli bir kekik bitkisidir. Akseki’de çıkan kekik yağlarının cavrakol oranının yüzde 70’in üzerinde olması ile biosit etkisi çok yüksektir. Pandemi dahil bütün mikroorganizmalara etkilidir. Buhar etkisi vardır. Buhar etkisi hem bakterileri, hem mantarları, hem de korona gibi virüsleri etkiler. Aşı gibidir. Vücutta bağışıklık sistemini alarma geçirir. Yani vücudu bakterilere ve virüse karşı korur. Akseki kekiği dünyada bir numaradır” dedi.
“Bir dekarda 300 kilogram verim sağlar”
Akseki’de doğal ortamda yetişen karabaş kekiğinin endemik bir bitki olduğunu söyleyen Yeğen, “Akdeniz bölgesi gibi kurak yerlerde endemik bitki yetiştirmek gerekir. Kekik yetiştirecekseniz orada hala hazır yetişmekte olan karabaş kekiği gibi çok yıllık bitkiler yetiştirmek gerekir. Bunların carvakol oranı çok yüksektir. Yüzde 70’in üzerindedir. Onlar oraya adapte olmuşlardır. Fazla su istemezler. Bir kere dikildikten sonra 7-8 yıl hiç bakım istemeden yetişirler ve dekarda ortalama 300 kilogram verimi vardır” ifadelerine yer verdi.
“Kekik yağı çıkarılan 20’den fazla kekik bitkisi var”
30 yıldır kekik yağı üzerinde çalışmalar yaptığını kaydeden Yeğen, şöyle devam etti:
“Kekik özellikle Toros dağlarında endemik olarak yöresel olarak yetişmektedir. Son günlerde pandemi dolayısı ile gündeme gelmiş bulunmaktadır. Bende bu kekik bitkisi üzerinde 30 yıldır çalışmalar yapıyorum. Bu konuda yayınlar çıkardım. Tarafımdan yapılan denemelerde kekik yağı çıkarılan 20 den fazla kekik bitkisi vardır. Bunların en önemlisi Akseki bölgesinde yetişmektedir. Biyosit etkisi çok fazladır. Bu konuda kanada patenti aldım. Dünyada 50 den fazla kekik türü vardır. En güzeli yüzde 70 carvacol oranı olan var. Hepsinin içeriği aynı değildir. Bu kekik yağının içinde 20 den fazla bileşen vardır. Hepsinin değerleri ayrıdır. En değerlisi olan carvacol oranı yüzde 70 olanıdır. En iyi kekik te Toros dağlarında kekik cenneti olan Akseki ve civarındadır. Yaptığımız araştırmalara göre En iyi kalite 600 ile 900 metre rakımlı yerde burada doğal olarak üretiliyor. Türkiye’de halk arasında kekik ismi verilen ve Origanum, Thymus, Thymbra ve Satureya cinsine ait 20 den fazla türü olan bitkilerin genelde tümüne birden kekik olarak isimlendirilmektedir. Ancak, ihraç edilen kekiğin çok büyük bir bölümü Origanum’dur.”
“İhracattı Dünyada üçüncü sıradayız”
Türkiye’nin dünyada baharat bitkilerinin üretimi ve ticaretinde Çin ve Hindistan’dan sonra üçüncü ülke konumunda olduğunu dikkat çeken Yeğen, “Ülkemizden yıllık 30 bin ton civarında doğal bitki ihraç edilmektedir. Birçok önemli kekik türünün yetiştiği Türkiye’nin, dünya kekik ihracatının yüzde 75’ini elinde bulundurmaktadır. Kekik üretimi ve ticaretinin geliştirilmesiyle ülke ekonomisine ciddi katkılar sağlanabilir. Türkiye’de yıllık ortalama 11 bin ton civarında kekik üretimi yapılmakta ve bundan yaklaşık 21 milyon dolar gelir elde edilmektedir. Türkiye’nin ABD Avustralya, Kanada ve Avrupa ülkelerine ihraç ettiği kekik türleri arasında Türk kekiği (Origanum Onites), sütçüler kekiği (Origanum minutiflorum), Karabaş kekiği (Thymbra spicata) ve beyaz kekik (Origanum majorana) bulunmaktadır” diye konuştu.
Ayşe Çatlı
