Alüminyum; savunma sanayinden otomotiv sektörüne, havacılıktan inşaat sektörüne farklı alanlarda hammadde olarak kullanılıyor. 2019 yılında dünya genelinde 63 milyon ton alüminyum tüketildi. Alüminyumun her geçen yıl kullanım alanı büyürken, küresel pazarda yeni ürünlerin geliştirilmesi için büyük rekabet yaşanıyor. Ar-Ge merkezlerine bu amaçla milyonlarca dolarlık kaynak aktarılıyor. Türkiye’nin cevherden alüminyum elde eden ve madenden son ürüne kadar üretim yapabilen tek entegre alüminyum fabrikası ETİ Alüminyum ise geliştirdiği yeni iki ürün ile bu rekabette önemli bir adım attı. Cengiz Holding bünyesinde yer alan ETİ Alüminyum’un Ar-Ge çalışmaları ile geliştirilen ‘Özel Alüminyum Trihidroksit (ATH)’ ve ‘Özel Alümina’ sayesinde 2021 yılında en az 70 milyon dolarlık ithalat önlenecek.
580 milyon dolarlık yatırım
ETİ Alüminyum Genel Müdürü Mehmet Arkan, yaptıkları yatırımlar sayesinde ETİ Alüminyum’un Türkiye’nin stratejik kurumları arasına yerleştiğini ifade etti: “Eti Alüminyum 2005 yılında özelleştirildiğinde çağın gerisinde üretim şartlarına sahipti. Dünya ile rekabeti bırakın, verimli üretim için gerekli olan bir alt yapıya bile sahip değildi. Özelleştirmeden sonra 580 milyon dolarlık bir yatırım gerçekleştirdik. Verimsiz halde olan tesis bugün Türkiye’nin alüminyum ihtiyacının yüzde 10’unu tek başına karşılar hale geldi. Yapılan yatırımlar, teknolojik yenilikler, yetişmiş insan gücü ile Türkiye’nin ekonomisine katkı sunmanın yanında ileri teknoloji ürünlerimiz ile ülkenin stratejik kurumları arasında yer alıyoruz. Savunma, havacılık, otomotiv ve denizcilik sektörüne katma değeri yüksek ürünler veriyoruz. Ar-Ge Merkezi’nde çalışmalar yürüterek katma değeri yüksek ürünler üzerinde çalışıyoruz.”
“Stratejik öneme sahip”
Mehmet Arkan, yapılan bu çalışmalar çerçevesinde, stratejik öneme sahip iki ürün geliştirdiklerini söyledi: “Alüminyum ve alüminyum bileşikleri sahip olduğu birçok özellik onlarca sektörde tercih edilirliklerini artırdı. Bu kapsamda biz de alüminyuma ileri teknoloji katarak daha önce Türkiye’de üretilmeyen ürünleri üretmeye başladık. Bu ürünler sayesinde 2021 yılında en az 70 milyon dolarlık ithalatın önüne geçmiş olacağız. Mutfak malzemelerinde, inşaat işlerinde, zırhlı araçlarda, çiplerde, fren balatalarında, kısaca neredeyse bütün sektörlerde kullanılan ancak daha önce yurt dışından temin etmek zorunda kalınan ürünleri artık üretebiliyoruz. Bunu da kendi kurduğumuz alt yapı ve yetişmiş insan gücümüz ile başardık. Kurduğumuz sistem sayesinde yeni başarılar da elde edeceğiz. Yeni ürün çalışmaları devam ediyor ve bunları da kısa sürede kamuoyu ile paylaşacağız.”
“Batarya için çalışıyoruz”
Mehmet Arkan, üzerinde çalıştıkları yeni ürün hakkında da bilgi verdi: “1950’li yıllardan itibaren lityum kullanımı hızla artarak 21. yüzyılın enerji kaynağı ve hafif alaşımlar için ideal bir malzeme haline geldi. Özellikle, son yıllarda bilgi teknolojisinin ve elektrikli otomobillerin hızlı gelişimi, lityum pilini en sağlam büyüyen endüstrilerden birisi haline getirdi. Ayrıca Türkiye’de yerli otomobilin üretilmesi bizim için çok değerli. Bütün bu avantajlara karşın lityum kaynakları dünyada çok sınırlı ve değerli. Örneğin lityum karbonat üretiminde ABD, yıllık 2,3 milyar dolarlık bir pazar hacmine sahip. Gelişen elektrikli araç sektöründe, Türkiye’nin koymuş olduğu yerli ve milli otomobil hedeflerine ETİ Alüminyum A.Ş. olarak katkıda bulunabilmek adına, firma bünyesinde lityum karbonat üretimi Ar-Ge çalışmaları başlatıldı. Çalışma kapsamında, boksit cevherinden lityumun geri kazanılması konusunda laboratuvar çapında çok olumlu sonuçlar elde edildi. Yapılan numune çalışmalarından “Li-ion bataryalarında kullanıma uygun” olduğu görüldü. 2021’de devreye alacağımız pilot tesis, yıllık 3,5 ton lityum karbonat üretecek. ETİ Alüminyum A.Ş. yılda 370 ton lityum karbonat üretim potansiyeline sahip.”
Ar-Ge Merkezinde üretilen 2 ürün
Özel Alüminyum Trihidroksit (ATH)
ATH talebi, dünyada 1,5 milyar ABD dolarlık bir pazar hacmine sahip. Türkiye’de ise, TÜİK verilerine göre yaklaşık 14 bin 500 ton özel ATH ithal ediliyordu ve 13,7 milyon dolarlık bir cari açığa sebep oluyordu. ETİ Alüminyum, EtiFine markası ile ATH yatırımına 2015 yılında başladı ve ithalatın azalmasına sağladı. 2021 yılında ise 50 milyon dolarlık yatırım ile üretim kapasitesi 50 bin tona çıkartılacak. Kapasite artışı ile hem Türkiye’nin ihtiyacı karşılanacak hem de ihracat kapıları açılmış olacak. ATH, yanma geciktirici, duman bastırıcı, halojensiz ve toksik olmayan mineral katkısı özellikleri sayesinde inşaat, otomotiv, uçak, tren ve tekstil sektörlerinde kullanılıyor.
Özel Alümina
Dünyada toplam ‘Özel Alümina’ talebi, yıllık 4 milyon ton ve pazar hacmi ise 3 milyar dolar. Türkiye’de TÜİK verilerine göre yaklaşık 58 bin 500 ton ‘Özel Alümina’ ithal ediliyor ve 59 milyon dolar cari açığa sebep oluyor. ETİ Alüminyum, EtiAlu markası ile ‘Özel Alümina’ üretimine başladı ve üretim kapasitesi 2021 yılı itibariyle 35 bin ton olacak. ‘Özel alümina’; saflığı, yüksek sıcaklığa ve aşınmaya dayanımı, kimyasallara karşı direnci, elektriksel yalıtkanlığı ile özellikle inşaat, savunma sanayi, otomotiv sektörü ve elektronik cihazlarda yaygın olarak kullanılıyor.
