Ticari gayrimenkul alanında profesyonel hizmetler veren ve yatırım yönetimi danışmanlığı sunan JLL Türkiye’nin raporuna göre, perakende kiralama faaliyetlerindeki toparlanma nedeniyle özellikle Ekim 2021’de alışveriş merkezi açılışları hız kazandı ve yeni açılışlarla birlikte geçen yılın son çeyreğinde 163 m2 olarak kaydedilen perakende yoğunluğu 2021 yılı son çeyreğinde bin kişi başına 167 m2 olarak kaydedildi.
Rakamlar yılın ikinci yarısında önemli bir toparlanma olduğunu gösteriyor
Türkiye’nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası verilerine ilişkin raporu değerlendiren JLL Türkiye Eş CEO’su Dora Şahintürk, “Rapora göre Covid-19 ile ilgili kısıtlamaların hafiflemesi ve ekonominin canlanmasıyla hem perakendeciler hem de yatırımcılar yılın ikinci yarısına iyi bir başlangıç yaptı. Bu iyileşme özellikle Temmuz ayında perakendeci talebinin yukarı yönlü ivmelenmesiyle dikkat çekici oldu. Müşterilerin değişen beklentileri nedeniyle, perakendecilerin daha fazla deneyimsel mağazalar geliştirmeye odaklandığını gözlemliyoruz.
Klasik alışveriş deneyimine ek olarak, ortak çalışma alanları, güzellik ve bakım merkezleri, kreşler, sanat kursları ve spor tesisleri gibi ekstra hizmetleri de bünyesinde barındıran konseptler yükseliş trendindedir” dedi. 2021 yılı verilerine göre elektronik, ev eşyası -mobilya – aksesuarlar, güzellik, kozmetik ve spor giyim kategorileri en iyi performansı gösteren kategoriler oldu.
2020 yılında yaygınlaşan hibrit ve uzaktan çalışma modelinin 2021 yılında da devam ettiğine değinen JLL Türkiye Eş CEO’su Tarkan Ander ise ofis sektörüyle ilgili değerlendirmesinde şunları belirtti, “Şirketler, çalışanların da tercihleri doğrultusunda uzaktan çalışmayı, Covid-19’a karşı geçici bir çözüm yerine kalıcı hale getirmenin yollarına odaklanmaya başladı. Fleks ofisler kiralama sözleşmelerinde daha esnek koşullar sunması ve daha düşük yatırım maliyetleri gerektirmesi nedeniyle çeşitlenen kategoriden şirketler ve kullanıcılar tarafından yüksek talep görmeye devam etti. İstanbul’da mevcut A Sınıfı ofis arzı 2021 yılı sonu itibarıyla 5,8 milyon m2 seviyesine yükselirken, inşaat halindeki ofis arzı yaklaşık 1,6 milyon m ve 2023 sonu itibarıyla toplam A sınıfı ofis arzının 7,4 milyon m seviyesini aşmasını bekliyoruz. 2021 yılı verilerine baktığımızda toplamda 87.351 m2 ofis kiralama işlemi gerçekleştiğini görüyoruz ki bu oldukça iyi bir rakam. Kiralama işlemleri bakımından öne çıkan alt pazarlar ise Asya yakasında Ataşehir, MİA’da ise Levent bölgeleri oldu.”
Lojistik sektörü önlenemez ivmesiyle 2022 yılının da yıldızı olacak
Türkiye lojistik pazarı, stratejik olarak önemli konuma sahip bir lojistik merkez olması nedeniyle küresel tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklardan minimumda etkilendi ve gücünü korudu. İstanbul ve Kocaeli alt pazarlarını kapsayan Marmara bölgesindeki toplam lojistik arzı 2021 yılı sonu itibarıyla 10,55 milyon m2 seviyesine yükseldi. Yükselen talebe karşın, kaliteli ve modern lojistik depo arzı kısıtlı kaldı. Önümüzdeki günlerde perakende ve e-ticaret sektörlerinin öncülüğüyle lojistik depolara olan talebin giderek artmasını ve lojistikteki güçlü büyümenin 2022’de de ivmelenerek devam etmesi bekleniyor.
Türkiye nüfusunun \%30’u kadar yabancı 2021 yılı içerisinde ülkemizi ziyaret etti
2021 yılı içerisinde Türkiye’yi 24,7 milyon yabancı turist ziyaret etti. 4 milyon ziyaretçiyle Ağustos ayı, ziyaretçi sayısının en yüksek olduğu ay olarak kaydedildi. Yabancı ziyaretçi sayısı pandemi öncesi dönemin \%45,2 altında kalsa da bir önceki yıla oranla \%94,1 artış göstermesi sektörün yüzünü güldürdü. Yaz sezonunda kaydedilen canlanmayla Türkiye’de 2021 yılı turizm gelirleri bir önceki yıla göre yaklaşık iki kat arttı. 2020 yılına göre Türkiye’de \%45,1 artış gösteren otel doluluk oranı 2021 yılı sonu itibarıyla \%52,1 olarak kaydedildi. Özellikle Türkiye’nin Antalya, Bodrum, Muğla gibi kıyı kesimlerindeki toparlanma dikkat çekici oldu. Bunda seyahat kısıtlamalarının kalkması ve uçuşların yeniden açılmasının etkisi büyük. 2022 yılında önceki döneme oranla daha hazırlıklı olan sektördeki, hareketlenmenin 2022’de de atarak devam etmesi öngörülüyor.
Covid-19 pandemisinin kontrol altına alınmasıyla gayrimenkul yatırım pazarından güzel haberler gelmeye başladı.
Aşılama programı, vaka sayılarının düşmesi ve kısıtlamaların kaldırılması 2021 yılının ikinci yarısında gayrimenkul yatırım pazarında hem alıcılar hem de satıcılar tarafında daha hareketli bir dönemin yaşanmasına neden oldu. Teslimat platformları, e-ticaret ve kent lojistiğinin yükselmesiyle hem depo olmaya elverişli arsalara hem de kaliteli lojistik depo binalarına yönelik yatırım talebi yükselişe geçti. Ofis pazarında ise yüksek kaliteli binalara olan talep B ve C sınıfı binalara oranla artışta. Lojistikte artan ivmenin yanı sıra, konut satışlarının rekor seviyelere ulaşması ile birlikte konut projesine uygun arsalar da yatırımcılar tarafından büyük ilgi gördü. Aynı zamanda 2021 yılının ikinci yarısında yatırımcıların büyük ölçekli otel yatırımı arayışında olduğu saptanırken, 2022 yılında da hem otel hem de konut yatırımlarında net bir artışın olması bekleniyor.
