Tarihi çok geçmişlere dayanan mantar kültürü ve mantar yetiştiriciliği son yıllarda ülkemizde çokça ilgi uyandırmaya, farklı çeşitleri ise tanınmaya başlandı. Hem lezzetli olduğu için tercih edilen hem de tıp alanında kullanılan mantarların yetiştirilmesi ise oldukça zor ve zahmetli. 21 şehirde ormanlarda yetişen kuzu göbeği mantarının yaş hali 400 liraya, kuru hali ise 3 bin liraya satılıyor.
Türkiye’de bir çok mantarın yetiştirilebileceğini dile getiren Düzce Üniversitesi Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ertuğrul Kaya, mantarların farklı farklı lezzetlerinin olduğunu, mantarların getirilerinin de ekonomik olarak ciddi boyutlarda olduğunu belirtti.
“Ekonomik değeri olabilecek mantarlar var”
Türkiye’de bir çok mantar türünün daha yeni tanınmaya başladığını belirten Prof. Dr. Ertuğrul Kaya, “Ülkemizde çok iyi tanınan ekonomik değeri olabilecek mantarlar var. Tanınanlardan birisi kanlıca mantarı daha çok kışa yakın aylarda son baharın geç dönemlerinde çıkıyor. Çok popüler bir mantar Batı Karadeniz de çok iyi tanınıyor, İstanbul’da çok iyi tanınıyor belli bölgelerde çok iyi tanınıyor. Bu mantar henüz kültüre alınmış değil. Bu tür mantarların kültüre alınma kültür ortamında yetişme gereksinimi şiddetli şekilde var. Şu an yine pazarlarda 40-50 TL civarında satışı var ama doğadan toplanarak satılıyor yani böyle müşteri bulabiliyor. Üretildiğinde gayet iyi bir getiri olabilecek bir mantar türü. Bu biraz akademik bir iş ve henüz üretilemedi” dedi.
“İmparator mantarı çok değerli bir mantar”
Renginden dolayı zehirli mantarlarla karıştırılan ‘Amenta’ grubuna dahil olan imparator mantarının henüz üretilemediğine, fakat çok değerli bir mantar olduğuna değinen Prof. Dr. Ertuğrul Kaya, “Bunun dışında ülkemizde yeni yeni tanınmaya başlanan, görseli güzel olan imparator mantarı olarak da bilinen Sezar mantarı. Amenta grubundan çok lezzetli çok popüler Avrupa’da Roma döneminde imparatorların tükettiği bir mantar olarak biliniyor. Ülkemizde henüz çok iyi tanınmıyor. Renginden dolayı korkuluyor biraz fakat başka zehirli mantarlarla karışabilir gerçekten renginden dolayı. Fakat doğru mantar bulunduğunda çok kıymetli bir mantar. Bu da bazı özelliğinden dolayı henüz üretile bilmiş bir mantar değil” diye konuştu.
“Doğadan toplanan mantarlar 30-50 TL arasında değişiyor”
Yöresel olarak bazı bölgelerde ticareti yapılan, sadece doğada yetişen ve toplandığında doğanın dengesini bozduğundan bahsedilen Makrolepiyota mantarı başka isimlerle de biliniyor. Bu mantar türünün az yetiştiğini, doğadan toplanan mantarların kilosunun 30 ila 50 lira arasında satıldığını belirten Prof. Dr. Kaya, “Ülkemizde yine belli bölgelerde tanınan çok büyük bir mantar ve farklı isimlerle bilinen Makrolepiyota mantarı. Bu da yöresel olarak bazı yerlerde ticareti yapılabiliyor ama yine doğadan toplama şeklinde oluyor. Doğadan toplanan mantarların ise günümüzde satış fiyatı 30-50 TL arasında değişebiliyor. Bu mantar içinde bu fiyatlar geçerli. Fakat doğadan toplandığında hem doğanın dengesi bozuluyor hem de çok fazla toplanamıyor bazı dönemler çok az yetişiyor, doğaya bağlı kalınıyor. Bununda üretilmesine dair çalışmaların yapılması ihtiyacı var. Biz bunun üretimi içinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz ve baya ilerledik. Bu bahsettiğim mantarların hepsi için üretim çalışmalarımız devam ediyor ama mantar üretmek çok zor daha çok vatandaş için üretilmiş mantarlar üzerinden devam etmek gerekiyor. Günümüzde Ege sahilinde ve Akdeniz sahilinde yeni yetişmeye başladı. Baharın gelmesiyle birlikte” şeklinde konuştu.
“Kuzu göbeği Dünya’nın en popüler mantarlarından birisi”
Ülkemizde 21 ilde yetiştirilen kuzugöbeği mantarının Türkiye’de revaçta olduğunu belirten Prof. Dr. Ertuğrul Kaya, “Dünyanın en popüler mantarlarından bir tanesi ekonomik değeri çok güçlü olan kuzu göbeği mantarı. Bu mantar için birçok akademik çalışma yapılmış tıbbi etkileri için, yetiştirilme seçimi için çok çalışma yapılmış. Bazı kişiler yetiştirdiğini iddia etti. Henüz piyasaya yetiştirmeyle ilgili kültür ortamları çıkmadı. Fiyatı inanılmaz yüksek. Özellikle bu sene çok az yetiştiği için fiyatlar tavan yaptı. Şuan yaş kilosu Türkiye’de 300-400 TL civarında satılıyor. Kurusunun fiyatı 2 bin- 3 bin TL civarında satılıyor. Neredeyse tamamı ihracata gidiyor. İhracat fiyatları biraz daha yüksek kuru olarak da, dondurulmuş olarak da, soğuk zinciri de ihracatı yapılan bir mantar. Yine bunun üretimi için biz çalışmalarımızı devam ettiriyoruz belli bir aşamaya geldik ama bunun da üretimi o kadar kolay değil. Bu gösterdiğim mantarlar henüz üretimi için araştırma aşamasında. Üretebildiklerinde çok iyi ekonomik değerler elde edebilecek mantarlar” ifadelerini kullandı.
Enes Bektaş-Ali Yıldız
