GÜBRETAŞ’ın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın destekleriyle ve Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi ile başlattığı iş birliği sayesinde, ülkede tarımsal verimliliği artıracak bilinçli tarım faaliyetleri gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda 2019 sonbaharında planlaması yapılan model üretim alanlarından birinde patates hasadı yapıldı. Verilen bilgiye göre, toprak analizine dayalı bilinçli tarım tekniklerinin ve dengeli bitki besleme programının uygulandığı deneme ekiminde, yüzde 40 daha az taban gübresi kullanılmasına rağmen dönüm başına 7 bin 500 kilogram kumpirlik patates hasadıyla bölge ortalamasının iki katı verim elde edildi.
KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü ve GÜBRETAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Fahrettin Poyraz, GÜBRETAŞ Genel Müdürü İbrahim Yumaklı ve Zirai Levazım Kooperatifi Genel Sekreteri Orhan Kürşad, konu hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Bakan Oğuz: ”Tarımın kalkınmadaki payı artacak”
Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, ”Ülkemizin kalkınmasına fayda sağlayacak tarımsal üreticilerin hem kaliteli ürün üretmesi hem de bu ürünlerin pazarlanması ve daha fazla gelir edilmesi bizim temel önceliklerimizden biridir. Bu hedef doğrultusunda Türkiye ile tarım sektöründeki iş birliğini geliştirmek için Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ve GÜBRETAŞ arasında önceki yıllardan beri yürütülen mevcuttaki çalışmaları yeni projelerle daha ileri götürmek için destekliyoruz” dedi.
Bakanı Oğuz, sözlerine şöyle devam etti: ”Bu amaçla geçtiğimiz yıllarda çiftçi eğitim toplantılarıyla KKTC’de başlatılan bilinçli tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerine büyük önem vermekteyiz. Geçen yaz yapılmasını kararlaştırdığımız ve tarımı geliştirme çabalarının bir yansıması niteliğindeki bir patates model alan uygulamasından bu yıl çok yüksek verim ve kalite elde edilmesi bizi çok memnun etti. Bu sonuçlar, yeni dönemde Kuzey Kıbrıs’taki tarımsal üretimin ekonomik kalkınmaya katkısı açısından umut verici örneklerdir. Özellikle Türkiye’nin destekleriyle hayata geçmekte olan sulama projeleri sayesinde, önümüzdeki yıllarda Kuzey Kıbrıs’ın ekonomik büyümesinde tarımın payı ve önemi daha da artacaktır. Bu nedenle ülke tarımına, tarımda ürün çeşitliliği ile kalitesinin artırılmasına ve çiftçilerimizin gelirlerine fayda sağlayacağını düşündüğümüz bilinçli tarım faaliyetlerine desteğimizi artırarak sürdüreceğiz”.
Dr. Fahrettin Poyraz: ”Tarım alanındaki işbirliğini güçlendiriyoruz”
Dr. Fahrettin Poyraz ise uzun yıllara dayanan ticari iş birliğini, özellikle son üç yılda farklı bir boyuta taşıdıklarına dikkat çekti.
Dr. Poyraz, sözlerine şöyle devam etti: ”Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde tarım alanındaki ticari iş birliklerinin yanı sıra bilinçli tarıma yönelik eğitimlerle ve örnek uygulamalarla katkılar sağlamaktayız Önceki yıllarda ağırlıklı olarak Kuzey Kıbrıs’ta ihtiyaç duyulan gübrenin tedariki için şirketimiz kanalıyla bir bağlantımız vardı. 2017’de bunu daha kapsamlı hale getirerek, KKTC’deki tarımsal üretime ne gibi faydalar sağlayabileceğimizi karşılıklı değerlendirmeye başladık. Bunun neticesinde, bir yandan şirketimizin yıllardır Türkiye’de yaptığı çiftçi eğitimleri, toprak analizi ve üreticilere tarımsal danışmanlık hizmetlerini Kuzey Kıbrıs’ta da uygulamaya başlarken, diğer yandan Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri’nin çatısı altındaki diğer şirketlerle de bu iş birliğini farklı alanlara yayarak güçlendirdik”.
2018 sonunda Türkiye ve KKTC tarım bakanlarının teşrifiyle iki ülke arasında gübre, sera, damla sulama, ilaç ve tarımla ilgili diğer konularda birbirini tamamlamayı amaçlayan bir güç birliği protokolü imzalandıklarını hatırlatan Dr. Poyraz, ”Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin sahip olduğu potansiyele inanıyor ve tarım alanındaki potansiyelin maksimum faydaya dönüşmesine katkı vermekten heyecan duyuyoruz” dedi.
Tarım Kredi Kooperatifleri’nin Türkiye’nin en büyük çiftçi ailesi olduğunu belirten Dr. Poyraz, ”2017’den beri yapılan görüşmeler ve çalışmalar sonucunda önemli mesafeler aldık. Bu kapsamda Kuzey Kıbrıs’ta üretilen bazı tarımsal ve hayvansal ürünlerin Türkiye pazarına ulaştırılmasının yanı sıra KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın kıymetli destekleriyle bazı ortak projeler gerçekleştirmeye başladık. Geçen yaz yaptığımız görüşmelerde, tıpkı hellim peynirinin yeni pazarlara ulaşması için yaptığımız çalışmalar gibi, özellikle Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu bazı tarımsal ürünlerin KKTC’deki çiftçilere sözleşmeli üretimle ürettirilip ülkemize götürülmesi noktasında iş birliğini artırmaya karar vermiştik. Ayrıca şirketimiz tarafından 2020’de Kuzey Kıbrıs’ta iki noktada gerçekleştirilen model üretim alanı uygulaması da geçen yıl belirlediğimiz hedeflerden biriydi. Bu hedeflerden birinin daha başarılı ve verimli şekilde sonuçlandırılması, bu samimi iş birliğinde doğru yolda olduğumuzu gösteriyor” şeklinde konuştu.
İbrahim Yumaklı: ”Daha az gübre ile daha yüksek verim sağladık”
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ihracat gelirinde yüzde 85’lik paya sahip olan tarım ürünlerinde, etkin gübre kullanımıyla kalite ve verimliliği artırmayı hedeflediklerini belirten İbrahim Yumaklı, ”Bu amaçla GÜBRETAŞ’taki uzman ziraat mühendislerimiz, 2017 yılından bu yana KKTC’deki üreticilere yönelik bilgilendirme eğitimleri vermektedir. Bu eğitimleri toprak numunesi alma,bitki besleme reçeteleri oluşturma ve tarımsal danışmanlık hizmetleriyle de destekledik. Geçen yıl ise Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile Kıbrıs Zirai Levazım koordinasyonunda bu çalışmalara yeni bir adım ekleyerek, iki yerde ‘model üretim alanı’ uygulamasını hayata geçirdik” ifadelerini kullandı.
Bu model uygulamada normal kullanımdan daha az gübre kullanımı ile daha yüksek verime ulaşıldığına dikkat çeken Yumaklı, şunları söyledi: ”Bu çalışmaya başladığımızda Kıbrıs’ta çiftçi şartlarında çok yoğun taban gübresi kullanımı yapıldığını gördük. Bölgede dönüm başına ortalama 187 kilogram olan taban gübresini, biz neredeyse üçte bir azaltarak 112 kilogram olarak uyguladık. Çünkü biz toprağın ve bitkinin ihtiyacı olan miktarda gübre kullanmanın doğru olduğunu düşünüyoruz. Bunun yolu önce toprak analizi yapmaktan geçiyor. Yaptığımız toprak analizi sonucuna göre patates tarımı için dengeli bir gübreleme programı oluşturuldu. Tek tip besleme yerine çeşitlendirme yaparak taban gübresini azaltırken, onun yerine patates bitkisinin en çok ihtiyaç duyduğu potasyum, magnezyum ve kalsiyum elementleri ile farklı formlarda azot ve zayıf toprağın değerleri artırmak için hümik asit takviyesi yapıldı”.
Uygulanan bu etkili gübreleme programı sayesinde verimin yanı sıra ürün kalitesinin de arttığını aktaran Yumaklı, ”Normalde Kuzey Kıbrıs’ta dönüm başına ortalama 3 bin 500 kilogram patates hasat edilirken, bunun yüzde 20’si iri boy kumpirlik ve kalanı orta boy tohumluk patatestir. Deneme ekimini yaptığımız arazinin sahibi ve aynı zamanda da Kuzey Kıbrıs’ın önde gelen çiftçilerinden biri olan Kadri Bey, bu yıl kendi bildiği yöntemlerle ekim yaptığı alanda bu verimi dönüm başına 6 bin kiloya ve iri boy kumpirlik patates oranını ise yüzde 60’a kadar çıkardı. Tarım şirketinin ziraat mühendislerinin uygulama yaptığı alanda ise dönüm başına verim 7 bin 500 kilogram olurken, aynı zamanda iri boy miktarı da yüzde 75 olarak gerçekleşti. Yani bu model alanda verimi Kuzey Kıbrıs ortalamasının 2 kat üzerine çıkarırken, hasattaki kalite göstergesi olan kumpirlik patates oranını da yaklaşık 3 kattan fazla artırmış olduk” açıklamasında bulundu.
Yumaklı sözlerini şöyle sonlandırdı: ”Optimum gübreleme ile maksimum verim ve kalitenin elde edilebileceğini Kuzey Kıbrıs’taki üreticilerimize de uygulamalı olarak göstermiş olmaktan, böylece KKTC’nin tarım ve ekonomisi için katma değer sağlamaktan büyük bir mutluluk duyuyoruz”.
Orhan Kürşad: ”Çiftçimiz emeğinin karşılığını fazlasıyla görecek”
Orhan Kürşad, gübre tedariki konusunda yıllardır GÜBRETAŞ ile çalıştıklarını belirterek, ”Tarım şirketi ile kurmuş olduğumuz ticari iş birliğini, özellikle son yıllarda Kıbrıs’taki çiftçilerimizin ve tarımın faydasına olacak sosyal çalışmalarla da güçlendirdik. Lefke’deki patates tarlasında ilk hasat başladı ve buradaki verimin iki katına çıktığına hepimiz şahit olduk” diye konuştu.
Bu model uygulamada verim artışının yanı sıra raf ömrü uzun ve pazar değeri yüksek patates hasadı elde edilerek kalite artışı da sağlandığını belirten Orhan Kürşad, ”Tüccar ve tüketiciler tarafından yoğun talep gören iri boy kumpirlik patates oranının da yüksek olduğu bu model alanda, çiftçimiz emeğinin karşılığını fazlasıyla görmüş olacak. Ayrıca bu örnek uygulamalar sayesinde bölgedeki üreticilerimiz de hem bilinçli tarım konusunda farkındalık kazmakta, hem de elde edilen verim ve kalite artışının kendi gelirlerine sağladığı katkıları görmüş olmaktadırlar” diye konuştu.
Kuzey Kıbrıs’taki bilinçli tarımı yaygınlaştırma çalışmalarını tarım şirketi desteğiyle önümüzdeki dönemde de artırarak devam ettirmeyi hedeflediklerini söyleyen Kürşad, çiftçiler için örnek olan bu projenin gerçekleşmesinde emeği geçenlere teşekkür etti.
Arazi sahibi Kadri Hamit: ”Bilinçli tarımın faydasını tecrübe ettim”
Patatesle ilgili model üretim alanı uygulamasının yapıldığı tarlanın sahibi Kadri Hamit, ilk kez gördüğü böyle bir uygulamadaki sonuçların kendisini çok şaşırttığını ve sevindirdiğini ifade etti. Kadri Hamit, ”Zirai Levazım Kooperatifi’nden ilgililerin yönlendirmesiyle geçen yıl GÜBRETAŞ ekibiyle tanıştık. Yıllardır kendi bildiğimiz geleneksel yöntemlerle tarım yapıyorduk. Tarım şirketinin ziraat mühendisleri ise bu işin ilk adımı olarak toprağımızı analiz ettiler ve ona göre bir gübreleme programı oluşturdular” dedi.
Model alanda hasat ettikleri patates kalitesinin de çok iyi olduğunu belirten üretici Kadri Hamit, “Verimle birlikte ürün kalitesi de yükseldi. Yumru ağırlığı ortalama 1,1 kg çekti ve dönümde 7 bin 500 kilogram hasat yaptık. Bunun ürünün fiyatına da yansıyacağını düşünüyorum. Açıkçası bundan sonra ben de tarım şirketinin ziraat mühendislerinin gösterdiği yoldan giderek, bilinçli tarımla her zaman böyle verimli ve kaliteli ürünler almayı isterim. Uzun lafın kısası doğru gübrelemeyle daha çok ürün, kalite ve kazanç elde edilebildiğini gözümüzle gördük” diye konuştu.
Yapılan açıklamaya göre GÜBRETAŞ özellikle son yıllarda bilinçli tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerine ağırlık verdi. Ar-Ge çalışmalarıyla bitkiye ve bölgeye özel yeni gübre desenleri geliştiren şirket, bu özel ürünlerinin verime etkilerini ‘model üretim alanları’ndaki örnek uygulamalarla ortaya koymayı sürdürüyor. Yıllardır farklı tarımsal ürünler için Türkiye’nin farklı bölgelerindeki çiftçilerin arazilerindeki çalışmalarda yüksek verim ve kalite artışları elde eden tarım şirketi, son birkaç yıldır bilinçli tarımı yaygınlaştırma eğitimlerini Kuzey Kıbrıs’ta da gerçekleştiriyor. Tarım şirketi, 2019’da Kıbrıs’taki bu bilinçlendirme eğitimlerine yeni bir adım daha ekleyerek Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın destekleri ve Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi iş birliğiyle iki ayrı model üretim alanı oluşturdu.
Açıklama şöyle sonlandı: KKTC’nin önde gelen çiftçilerinden Kadri Hamit’e ait Lefke’deki 7 bin 300 metrekarelik patates sahasında uygulanan deneme ekiminde, öncelikle araziden toprak numuneleri alınarak tarım şirketinin uluslararası akreditasyona sahip laboratuvarında toprak analizi yapıldı. Toprak analizi sonuçlarına göre tarım şirketinin ziraat mühendisleri, arazide uygulanacak bilinçli bitki besleme (gübreleme) programlarını oluşturdu. Tarım şirketinin patates bitkisine özel geliştirdiği 13.24.12 gübresinin de kullanıldığı arazide yapılan örnek uygulama sonucu patates hasadında çiftçinin yüzünü güldüren sonuçlara ulaşıldı. Kuzey Kıbrıs genelinde dönüm başına 3 bin 500 kilogram civarında olan ortalama kumpirlik patates verimi, örnek uygulamanın yapıldığı arazide dönüm başına 7 bin 500 kilogram ton olarak gerçekleşti.1,4 milyon dönümlük tarım arazisine sahip Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin yıllık kullandığı ortalama 15 bin ton gübrenin büyük kısmı GÜBRETAŞ tarafından temin edilmektedir.
