Türkiye’de kurutulmuş domatesin en önemli merkezlerinden biri olan Manisa’nın Turgutlu ilçesinde de hasat edilen domatesler, kurutulmak için serilmeye başlandı. Kurutmalık olarak değerlendirilecek domatesler için erken saatlerde tarlaya gelen işçiler, gün batımına kadar hummalı şekilde çalışıyor. Yaklaşık 15 kilogram yaş domatesten elde edilen 1 kilogram kuru domates, Covid-19 salgını sebebiyle ekim alanı azalan Türkiye’nin en büyük rakibi İtalya ve Amerika başta olmak üzere, Rusya, Almanya ve İngiltere pazarında kilogramı 3 Euro’dan alıcı buluyor.
Sezon sonunda ihracatın 4 bin tona dayanması bekleniyor
Manisa Tarım ve Orman İl Müdürü Metin Öztürk, 2020 yılı Ağustos ayı itibariyle yurt dışına bin 433 ton kurutulmuş domates ihraç ettiklerini söyledi. Öztürk, “Manisa kurutmalık domateste hem üretim alanı hem de üretim miktarı anlamında Türkiye’de 3. sırada. Dolayısıyla kurutmalık domates Manisa için önemli bir ürün. Sergide kurutulmuş domateslerimizi görüyoruz. Kurutma işlemi için tarladan gelen domatesler burada işçiler tarafından kesilerek ve tuzlanarak burada kurumaya bırakılıyor. 2020 yılı için 98 bin dekarın üzerinde salçalık ve kurutmalık domates alanımız mevcut. Buradan da 791 bin tonun üzerinde ürün beklemekteyiz. Kurutmalık domates hakikaten iyi de bir ihraç ürünü. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere Rusya, İtalya, Almanya, İngiltere gibi birçok Avrupa ülkesine ihraç edilen ürün. Gerçekten ihracatçılarımızda ülkemize katma değer katarak kurutmalık domatesi ihraca konu ediyorlar. Bugün itibariyle kurutmalık domatesi ham olarak yaklaşık 3 Euro’dan ihraç edildiği bilgisine sahibiz. İç piyasada da kurutmalık domates 18 liraları bulan bir fiyatla pazara arz ediliyor. 2020 yılı Ağustos ayı itibariyle bin 433 ton yurt dışına kurutulmuş domates ihraç etmiş durumdayız. Bunun da sezon sonunda 4 bin tonlara çıkarmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
Üretici Serden Yel, kurutmalık domatesleri müşterinin de isteğine göre tuzlu ya da kükürtlü olarak ürettiklerini kaydetti. Yel, “Sezonumuz burada Turgutlu’da, Ağustos ayında başlar, Eylül’ün ortası gibi biter. Günde yaklaşık 200 tona yakın domatesi hasat ederek, sergide elle keser, tuzlar ya da kükürtleme işlemini yaparız. Yaklaşık bin dönüm üzerinde domates ekiyoruz. Çiftçi alt yapımız var. Diğer ürünlerle birlikte 4 bin dönüme yakın yer işliyoruz. Bin dönüm ektiğimiz domatesin hemen hemen tamamı kurutmaya yönelik çeşitlerden tercih ediyoruz. Domates yaklaşık 15 kilogramda 1 kilogram kuru domates elde ederiz. Tamamen el işçiliğine dayalı bir projedir. Sergide 7 gün kalır, bu 7 gün içerisinde yüzde 15 nemlere düşer. Daha sonra fabrikaya sterilize olmak için sevk edilir. Müşterinin de isteğine göre tuzlu ya da kükürtlü olarak üretimi yapılır. Müşterinin talebiyle ya nihai ya da yarı mamul olarak satışı gerçekleşir. Firma olarak üretimimizin yüzde 90’ını yurt dışına ihraç ediyoruz. Ağırlıklı olarak Amerika ve Avrupa ülkeleri ile çalışıyoruz. Avrupa ülkeleri arasından da Almanya ile çok sık çalışıyoruz” diye konuştu.
“İtalya’da üretimde ciddi azalış var”
Korona virüs (Covid-19) salgınından dolayı İtalya gibi Avrupa ülkelerinde domates ekimlerinde ciddi azalışların yaşandığını belirten Serden Yel, “Satışlarla ilgili biliyorsunuz tüm dünyada özellikle otel ve restoranların kapanması tüketimi azalttı. Bu 2 aylık geçici sürede hemen hemen hiç sipariş gelmedi desek yeridir. Bizim dünyada ülkeler arasında rekabet ettiğimiz yerler Amerika ve İtalya’dır. Pandemi süresince İtalya’da çok ciddi sıkıntılar oldu. Ekiminde azalışlar oldu. Türkiye’de ekilişte azalmalar olmadı ama tüketimde ciddi bir düşüş olduğu için firma olarak bizi de etkiledi” dedi.
7 milyon Euroluk döviz girdisi
Turgutlu ilçe Tarım ve Orman Müdürü Musa Çallı ise, üretim yaptıklarını 2 bin 500 ton kurutmalık domatesin yaklaşık olarak 2 bin tonluk kısmını yurt dışına ihraç ettiklerini dile getirdi. Çallı, “Turgutlu ilçemizde 250 bin dekar tarımsal üretim alanımız var. Yaklaşık olarak 50 bin dekar üzerinde tarımsal ürün yetiştirilmektedir. Yaklaşık 15 bin dekarında domates yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu 15 bin dekar yetiştiriciliğinin 3 bin dekarında kurutmalık domates yetiştiriciliği yapılıyor. 3 bin dekarında ise ketçaplık, salçalık, turşuluk gibi sanayi yetiştiriciliği yapılıyor. Geriye kalan 9 bin dekar alan kalıyor. Bu 3 bin dekar kurutmalık domates alanından bu yıl yaklaşık 2 bin 500 ton kurutmalık domates üretimi hedefliyoruz. Bu 2 bin 500 ton kurutmalık domatesin yaklaşık olarak 2 bin tonluk kısmı yurt dışına ihraç ediliyor. Bundan da 7 milyon Euro civarında döviz girdisi ülkemize girmiş olacak. Kurutmalık domates alanında ülke olarak ilk 3 sırada yer almaktayız. Turgutlu olarak ülkemizde Torbalı, Bergama ve Turgutlu olarak ilk üçte yer almaktayız” diye konuştu.
Ersan Erdoğan – Önder Aydın
