Korona virüs tedbirleri hem esnafı hem de depolarda meyveleri kalan üreticilerle soğuk hava deposu işletmecilerini zor durumda bıraktı. Vatandaşlar, sadece marketlerde yapılan meyve ve sebze satışlarından faydalanabildi. Hafta içi kurulan pazarlarda satış yapmaya çalışan esnaf, 17 Mayıs tarihine kadar tam kapanma ile eli kolu bağlandı. Tonlarca elma, armut ve ayva soğuk hava depolarında kaldı.
Bursa’da yaklaşık 100’e yakın soğuk hava deposunun bulunduğunu belirten Bursa Pazarcılar Odası Başkanı Refik Aksu, “Depoların sadece birinin yüzde 70 doluluk oranı var. 850 tona yakın elma var. Bu rakamı Bursa ve Türkiye geneline vurursanız inanılmaz bir rakam ortaya çıkıyor. Bayramdan sonraya kalırsa bu elmaların hiç birine el sürülmez. Önümüzde 15 günlük bir süreç var” dedi.
Bir yılı aşkın süredir korona virüs mücadelesi verildiğini hatırlatan Aksu, “Bu sürecin en büyük mağduru pazarcılar ve çiftçilerdir. Çünkü çiftçinin ürettiği ürünün bir çoğunu pazarcılar tezgahlarında satmaktadır. Ancak, kısıtlamalardan dolayı, pazarlara biz çıkamıyoruz. 4 bin metrekareden 8 bin metrekareye kadar pazarlarımız mevcuttur. Korona virüs sebebiyle pazar yerlerinde müşteri yoğunluğu da bulunmamaktadır. Halk üzerinde psikolojik bir baskı var. Yoğunluğu olmayan veya açık havada olan bir pazar yeri kapanıyor da, kapalı marketler veya dükkanlar niye açık onu anlamış değiliz. İnsanları neden kapalı alanlara mecbur bırakıyorlar.’diye konuştu.
Hava sıcaklığının her geçen gün arttığını ifade eden Başkan Aksu, “Seralarda olan ürünler günlük hasat ediliyor. Toprak beklemez. Bu ürünleri sadece marketlerde satma imkanı yok. Bu ürünler ya çöpe gider ya da farklı bir şekilde kullanılmaya çalışılır. Üretici kimliğimle neyin ne olacağını iyi çözebiliriz. Onun için bilim kurulunda bunlarında dile getirilmesi, mecliste bunların de ele alınması gerekmektedir. Pazar yerlerinin kapanmasıyla haller de kapanma noktasına geldi. Ancak Türkiye Haller Federasyonu hiçbir önlem almıyor veya açıklamada bulunmuyor” dedi.
Soğuk hava depolarında bekleyen ürünlerin kısa sürede tüketilmemesi halinde çöp olacağını belirten Başkan Aksu, “Bütün üreticiler veya pazarcı esnafı tezgah kuramayacağı için artık ürünlerini meyve suyu için vermeye başladı. Dün 1 liradan verilen elma bugün 85 kuruş olarak fiyatlandırılıyor. Bir elmanın maliyeti 3,5 liradır. Üretici bu sene büyük zarara uğradı” diye konuştu.
Markette seçme şansının olmasının kimseyi aldatmaması gerektiğini belirten Aksu, “Markette domates 5 liradır. Gidersiniz o domatesi 5 liraya almak zorunda kalırsınız. Seçtiğinizi düşünürsünüz. Ama sizden öncekinin bırakıp almadığını seçer alırsınız. Ama pazarlarda öyle değildir. İstediğiniz kaliteyi istediğiniz fiyata alabilirsiniz” dedi.
“Bayramdan sonra elmayı bedava verseniz kimse almaz” diyen Başkan Aksu, “Çünkü kiraz, erik, çilek veya benzeri yaz meyveleri çıkınca kimse elmanın yüzüne bile bakmaz. Bu hafta sonu 8 Mayıs tarihinde bizim Bursa’daki bütün pazarları açmamız gerekiyor. Sadece Cumartesi günkü pazarlar değil diğer günlerinin pazarları da cumartesi günü açılmalıdır. İnsanlar evlerinin yanındaki pazarlara rahatlıkla gitmelidir. Farklı mahallelerde olursa, bu sefer insanlar oralara gitmek isteyecektir. Ayrıca Perşembe günü 13 Mayıs tarihine kadar en azından 2 kez daha yani pazartesi Salı günü de pazar tezgahlarımızı açmalıyız ki, insanlar evlerinin ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılasınlar” dedi.
Satamadıkları meyveleri bir araya toplamaya başladıklarını ifade eden Aksu, “İlk önce mahallelerde vatandaşlarımıza ücretsiz olarak dağıtmayı hedefledik. Ancak daha sonra “kabalıklar oluştururuz” diye vazgeçtik. Ramazan mübarek günlerde, satamadığımız zarar ettiğimiz ürünleri, Nilüfer, Osmangazi, Yıldırım ve diğer ilçelerimizin belediyeleri vasıtasıyla ihtiyaç sahiplerine dağıtmaya başladık. Güzel bir çalışma olduğunu düşünüyorum. 15 gün içerisinde bu elmaların tüketilmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.
Sebze ve meyvenin yanı sıra, giyim sektöründe tezgah açan esnafın da sıkıntılı günler geçirdiğini belirten Aksu, “Sürekli piyango onlara vuruyor. Büyük markalar veya AVM’ler açıkken giyimci esnafı Pazar açamıyor. Bayram öncesinde onlarında tezgah açmalarında fayda vardır” dedi.
Babasultan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Buzhane Müdürü İrfan Sevinç, “Pazarlar kapalı olduğundan dolayı, meyvelerin hepsi elimizde kaldı. Çiftçiye maliyeti 3,5 lirayı buluyor. Birde buna bizim açımızdan bakacak olursak, depolar ağzına kadar dolu. Elektrik masrafları, kiralar da yeterli gelmeyecektir. Fazladan kimseden parada isteyemeyiz” diye konuştu.
Üretici ise, pazarların kapalı olmasından dolayı kaliteli ürünlerini 1 liradan meyve suyuna döktüklerini söylediler.
Abdullah Çibir
