Türkiye’nin en sevilen ayçiçek yağı ve sektörün lideri Yudum’un Tohum Derneği iş birliğinde geçen yıl Trakya’da başlattığı ve 2. yılında Konya’da devam eden Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi’nde hasat yapıldı.
Yudum ve Tohum Derneği, proje ile Türkiye’de yüksek verimli yerli ayçiçeği tohumunun geliştirilmesini, çeşitliliğin artırılmasını ve ayçiçeği yetiştiren çiftçilerin desteklenmesini hedefliyor. Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi’nde geçen yıl Trakya Bölgesi’nde yapılan ilk ekimleri bu yıl Konya’daki ekimler izledi. Proje, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (TTAE), Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü teknik destekleri ve Karatay Ziraat Odası’nın katkıları ile yürütülüyor. Bu yıl Konya’da 6 farklı köyde uygulanan projenin hasat töreni Tohum Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Musa Kaya ve Savola Gıda Türkiye Genel Müdürü Houmer Balazadeh’in ev sahipliğinde Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü Dr. Metin Türker, Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı Ercan Türktemel, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Alt Bölge Ofisi Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, Karatay Ziraat Odası Başkanı Rıfat Kavuneker ve Konyalı çiftçilerin katılımıyla gerçekleşti. Yağlıbayat Mahallesi’nde düzenlenen hasat töreni, hem yerli üretimin artırılması için umut verdi hem de renkli görüntülere sahne oldu.
Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi çerçevesinde geçen yıl Trakya’da Tekirdağ Muratlı, Edirne Keşan ve İstanbul Silivri ilçelerinde 10 çeşit yerli tohum ekilerek hasat yapıldı. Bu 10 çeşit hasat sonrası verimlilik ve yağ oranı gibi performans parametreleri açısından değerlendirildi. Değerlendirmeler sonucunda en yüksek performansa sahip 5 çeşit belirlendi. Verim ve yağ oranlarına göre ilk 5 sırada SUN 2259, M98CL88, ROSETA, IMI1810 ve TR 2242CL çeşidi yer aldı. Bölgede kabul görmüş ortalamaların üzerinde performansı olan bu 5 çeşit ile bu sene geliştirilen yeni 5 çeşit bu seneki deneme çalışmasına dahil edildi. Bu yıl da Konya’da Yağlıbayat, Yenikent, Göçü, Ovakavağı, Yarma ve Karakaya mahallelerinde toplam 10 çeşit yerli ayçiçeği tohumu ekimi yapıldı.
Kadın ve genç çiftçilere öncelik sağlandı
Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi çerçevesinde geçen sene Trakyalı ve bu sene de Konyalı çiftçilerin dahil edildiği, 300’e yakın çiftçinin katılımı ile bir çiftçi ağı kuruldu. Çiftçi ağında yer alan çiftçilere bu yılın Mart ayında tohum desteği verildi. Tohum desteği verilen 70 çiftçi kura ile seçilirken kadınlara, gençlere ve ihtiyaç sahiplerine öncelik sağlandı. Ayrıca çiftçilere proje süresince yüz yüze eğitim ve teknik uygulama desteği verildi. Kadın çiftçilerin desteklenmesi, tarımda kadınların görünmeyen emeklerinin görünür kılınması açısından önemli bir adım olarak görülüyor. Çiftçilikten, kırsal yaşamdan ve tarımdan uzaklaşan gençlerin de proje çerçevesinde desteklenmesi tarımın gençlerin gözünde cazip hale getirilmesi açısından değerli bulunuyor.
Tamamı yerli, hem kuru hem de sulu tarım koşullarına uygun tohumlar
Proje çerçevesinde ekimi yapılan tohum türlerinin tamamı yerli, hem kuru hem de sulu tarım koşullarında verim kapasitesine sahip. Yaygın hastalıklara karşı dirençli ve kuş zararları ile güneş yanıklarına da dayanıklı olan tohumların yağ oranları yüzde 35’in üzerinde. Projenin bir sonraki aşamasında verim açısından ilk 5 sırada yer alan yerli tohum çeşitleri kullanılarak yeni demonstrasyon alanlarında deneme ekimleri ve tohum desteği çalışmaları gerçekleştirilecek. Projenin 3. yılındaki denemeler de sona erdiğinde yapılacak testler ve değerlendirmeler ile en verimli tohumlar belirlenecek. Ardından Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tarım Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü’ne müracaat edilecek, ardından tescil süreci başlatılacak.
“Ülkemiz için yerli ve verimli olan türlerin ortaya çıkarılma şansı doğmuş olacak”
Tohum Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Musa Kaya, projeler geliştiren, doğal kaynak yönetimi ağırlıklı çalışan bir sivil toplum kuruluşu olduklarını belirterek, “Geçen sene Savola Gıda Türkiye’ye bir proje sunduk. Sağ olsun onlar da bize sınırsız destek sağladı. Geçen sene Trakya bölgemizde geniş bir çalışma başlattık. Tekirdağ Muratlı, İstanbul Silivri ve Edirne Keşan’da 10 ayrı türle ilgili deneme alanlarımızı kurduk. Verimlilik, yağ oranı gibi kriterlere bakarak bir değerlendirme yaptık. Bunun sonucunda 5 tane türün Trakya ortalamasının üzerinde olduğunu gördük. Bu 5 türü alarak Konya’da yeni 5 tür daha ekledik ve Bahri Dağdaş Araştırma Enstitüsü’nün bahçesinde, Gözlü Tarım Çiftliği’nin sahasında ve yanı başımızdaki tarlada 3 tane deneme alanı kurduk. Buradaki sonuçları da değerlendirip Adana’da 3 alanda yine 10 türden bir deneme motifi kuracağız. Buradan çıkan sonuçlarla ülkemiz için yerli olan ve verimli türlerin ortaya çıkarılma şansı doğmuş olacak” dedi.
“Çiftçimize destek de sağladık”
Ayçiçeğinin en çok Trakya, Konya ve Adana bölgelerinde ekildiğini hatırlatan Kaya, “Konya bu anlamda bizim önemli tercihlerimizden birisi oldu. Sadece tohum geliştirmekle kalmadık çiftçimize destek de sağladık. Ayçiçek tohumlarıyla ilgili bir çiftçi ağı kurduk. Trakya’da başladığımız bu ağa, Konya’yı dahil ettik. Gelecek sene Adana’yı da dahil edip ülke genelinde bir ağ kurmuş olacağız. Bu sene Konya’daki çiftçilerimize tohum desteği de sağladık. Geçen sene Trakya’ya sağlamıştık. Bu sene Trakya’ya ve Konya’ya sağladık. Gelecek sene Trakya, Konya ve Adana’ya tohum desteği sağlayacağız. Yani tohum desteklerimiz Konya’da da gelecek yıl devam edecek inşallah. Tohum desteği verdiğimiz çiftçilerimize gidip kendi köylerinde, kahvelerinde yüz yüze ayçiçeğinin hasadı, üretimi, zararları konusunda eğitimler de veriyoruz” şeklinde konuştu.
“Yerli üretimin artması ve çiftçimizi destekleme amacıyla yola çıktık”
Savola Gıda Türkiye Genel Müdürü Houmer Balazadeh de, Yudum’un Türkiye’de çok değerli, çok eski bir marka olduğunu, bu topraklarda 50 senedir çalıştığını ve en sevilen marka olduğunu kaydederek, “Yerli üretimin artması ve çiftçimizi destekleme amacıyla yola çıktık. Tabii ki üretim olarak ayçiçeği öne çıkıyor. Yudum ayçiçeği ile tanınıyoruz. Ayçiçeği çok stratejik bir ürün. Ayçiçeğinin en çok yetiştirildiği bölge Trakya. Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projemize geçen sene Trakya’da başladık, bu sene Konya’ya geldik. Gelecek yıl inşallah Adana Çukurova’da olacağız. Konya özellikle ayçiçeği yetiştiriciliğinde çok önemli bir bölge. Çünkü bakıldığı zaman Konya, Türkiye’de ayçiçeği üretiminde ikinci sırada. Ama Türkiye’de en büyük potansiyel Konya’da var” diye konuştu.
Enver Furkan Çelebioğlu – İbrahim Yetkin
