Eskişehir’de don olayı tarımsal üretime büyük ölçüde zarar verdi. Umutla ürünlerin yetişmesini bekleyen çiftçi, hasata sayılı günler kala hüsrana uğradı. Sezon başında kaliteli ve verimli hasat yapmayı planlayan birçok üretici, havanın soğuk olmasıyla gelişen donun mağduru oldu. Don sebebiyle; domates, biber, fasulye, salatalık, kabak, ayçiçeği, pancar ve mısırlar büyük oranda zarar gördü. Eskişehir’de don nedeniyle yüzlerce dönümlük tarım ürünü etkilenirken, bazı çiftçilerin zararlarının 150-200 bin lira civarında olduğu öğrenildi. Hasar gören ürünlerin düzelmesinin güç olduğu tahmin edilirken, üretici don olayının sigorta kapsamına alınmasını istiyor. Aniden gelişen bu doğa olayı karşısında çaresiz kalan üretici yardım bekliyor.
“Yapılması gereken don olayının TARSİM kapsamına alınması”
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Tepebaşı Ziraat Odası Başkanı Süleyman Buluşan, don olayının Eskişehir genelinde hissedildiğini belirterek, donun TARSİM kapsamına alınması gerektiğini söyledi. Zarar tespit çalışmalarının başladığını bildiren Başkan Buluşan, “Eskişehir olarak genellendirecek olursak bütün ilçelerimizde bu don olayını yaşadık. Mısır, ayçiçeği, domates, biber, salatalık ve kabakta bunları yaşadık. Bugün Alpu, Çifteler, Seyitgazi başta olmak üzere ilçelerimizde genel olarak bir don sıkıntımız var. Zarar tespitini de tarım ilçe müdürlüklerimiz yapıyor. Önümüzdeki 10 gün içinde bu tespit işi biter diye düşünüyoruz. Tabi burada mısır için yüzde 50 dönüşme ihtimali var. Tekrar düzelebilir ama çok hasar görmüş yerler var. Bu nedenle biz mısırda geri dönüşün yüzde 50 sağlanacağını düşünüyoruz ama fidelerde mümkün değil. Bu yüzden burada yapılması gereken don olayının bir şekilde TARSİM’e alınması. Biz bunu hem Türkiye Ziraat Odası Birliğimize, hem de gerekli mercilere bildirdik. Mesela ağaç fidanı don olayında TARSİM’e giriyor ama normal fide girmiyor. Yani üretimde hiçbir şeyi ayırt etmememiz lazım. Çünkü biz üreticiyiz, üretmeyi seviyoruz ve üretmeye de devam edeceğiz. Çünkü ülkemizde tarım ile ilgili artık bazı şeyleri aşmamız gerekiyor. Bir don olayına takılı kalmamamız lazım. Bunun gibi tarıma destek verilmeli. Bir an evvel çözüm bulunması lazım. Çünkü şu an üreticimizin 100 bin, 150 bin lira gibi zarar söylemesi kolay değil. 2-3 aylık bir hadise bu. Bundan dolayı bir destek verilmeli ve el atılmalı bu konuya” diye konuştu.
“Çimlerin geri telafisi çok zor”
Kişi başına 100-150 bin lira çim masrafı olduğunu aktaran Gürbüz Aydemir isimli üretici, “Cuma günü sabahleyin başlayan soğuktan etkilenen bölgelerimiz var. Bu bölgeler içinde özellikle sebze ağırlıklı ürünlerimiz soğuk gördü. Önlem alabildiğimiz yerler var, alamadığımız yerler var. Üstünü örtebildiğimiz kadar örttük ama örtemediğimiz yerler gitti. Biz devletimizden banka ile ilgili sigortalarımızdan zararımızın karşılanmasını istiyoruz. Çünkü banka bunu yaparken işin içine doluyu sokup, soğuğu sokmadığı için bundan yararlanamıyoruz. Kişi başı minimum 100-150 bin lira çim parası var. Bunların nisan ayından bu yana hazırlanıp, tarlasını sürüp, işçisini çalıştırması işin içinde değil. Bu saatten sonra çimlerin geri telafisi çok zor çünkü sürenin sonuna geldik. Şu anda bitti. Sadece elimizde seralara ikinci ürün olarak ektiğimiz şeyler var. Onun dışında şu anda çim arıyoruz. Biz devletimizden şu andaki don olayından dolayı Eskişehir’de sebze işi ile uğraşan vatandaşlarımıza yardım etmesini bekliyoruz” şeklinde konuştu.
“Mısır üretimi yapan çiftçilerimiz yüzde 50 verim kaybı yaşadı”
Mısırda yüzde 50 verim kaybı yaşandığını ve don olayının sigorta kapsamına alınmasını istediklerini aktaran Mehmet Öltörü isimli üretici ise “Tepebaşı bölgesinde mısır üretimi yapan çiftçilerimizin tarlalarında aşırı hava değişimi ve don olayının yaşanması sebebiyle yüzde 50 verim kaybı yaşadı. Yüzde 80 olan yerler de var ama genele bakarsak yüzde 50. Çiftinin zaten kazanacağı örneğin yüz dekarlık bir alanda 30 dekarsa, bunu da hava muhalefetinden dolayı kaybetti. Biz buraları önlem olarak TARSİM’den sigortalatıyoruz. Sigorta da maalesef don olayı ile ilgilenmiyor. Bu konuyla alakalı don olayının TARSİM kapsamına alınmasını bekliyoruz. Biz senelerdir bunu yaptırıyoruz ama maalesef hiçbir zaman don olayını içeriğe katmıyorlar” dedi.
“Yevmiyelerini kurtarabilirlerse ne mutlu 1 lira kazançları olmaz”
Son olarak pancar, domates ve biber üreten çiftçiler için çok geç olduğunu aktaran Öltörü şunları söyledi;
“Mısır ekimi için geç değil ama pancar ekimi, domates ekimi için geç. Biber ekimi, bahçe türünde çalışan arkadaşlar için çok geç. Bu sene yevmiyelerini, günlüklerini kurtarabilirlerse ne mutlu onun dışında 1 lira kazançları olmaz.”
Çağatay Gür – Burak Tekin – Mustafa Kaplan
